خلاق و ابداعی

جامعه شناسی و امیدهای اجتماعی

زندگی چون پازل است که از چیدن قطعه های مختلف و رنگارنگ گوناگون شکل می گیرد و یکی از این قطعه ها «امیدهای اجتماعی» و نویدهایی هستند که آدمی را به آینده می کشاند و شادی و دلخوشی را موجب می شوند.

جامعه شناسی در مورد امیدها چه به ما می گوید؟

امیدها در کجای زندگی هستند؟

آیا امید یک سرمایه اجتماعی است؟

جامعه شناسی با نگرش واقع بینانه به کنکاش در رفتارها و الگوهای تعاملی می پردازد و از اینرو، امید را نیز چون برنامه ای به شمار می آورد که تحقق آن به زمان آینده موکول شده است.

برنامه ها را به سه دسته کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تقسیم می نمایند که امیدها نیز می تواند در هر سه این زمان ها جاری باشند.

امیدهای کوتاه مدت که تحقق آن به زودی ممکن می شود و امیدهای بلند و بزرگ که باید زمان زیادی را طی کند تا به واقعیت بیانجامد.

اما امیدها از برنامه ها با تفاوهای مهم جدا می شوند که سه مورد اصلی آن عبارتند از:

1- امیدها مملو از انرژی مثبت و شورانگیز هستند

2- امیدها قائم به اختیار و انتخاب هستند

3- امیدها بر جوشش و درخواست درونی و وجودی استوار هستند.

این تفاوت ها گویای فاصله بسیار زیاد بین برنامه ها از امیدها می باشد و بنابراین می توان نتیجه گرفت که برای ایجاد و آفرینش امیدها نمی توان از برنامه ها کمک گرفت و روال تولید امیدها مجزا است و با توسل به برنامه ها نمی توان آنها را به وجود آورد.

امیدها با معنای زندگی، غایت و هدف زندگی شکل می گیرند و ساخته می شوند.

امیدها، طلب و آرزوهایی است که آدمی را به خوشبختی، سعادت، هدایت، رستگاری (که معنا و هدف زندگی هستند)، می رسانند.

لذا، امیدها صرفاً خواستن ها و داشتن ها نیست بلکه با مطلوبیت، بزرگی، عظمت و شکوه درآمیخته اند و از جاه و جلال حکایت دارند.

براین اساس، انسان ها را می توان بر مبنای امیدهایشان شناخت و آنها را در طبقات از کم به زیاد یا پایین و بالا دسته بندی کرد.

مثال: امید به داشتن خانه مجلل در مقایسه با امید به مخترع بودن، امید به داشتن شهرت در مقایسه با امید به دریافت جایزه نوبل.

در واقع، امیدها را می توان جهت زندگی تعریف کرد که افراد را به مسیرها و رفتارهای متفاوت هدایت می کند.

کسی که امیدش دانشمند شدن است و فرد دیگری که امیدش هنرمند بودن است.

این افراد به حسب نوع امید خویش راه متفاوت و مجزایی را در پیش می گیرند.

اما آنچه مهم است که امیدها وجه مشترک مهمی با یکدیگر دارند که همه آنها تلاش، فعالیت و کوشش در جهت خیر و درستی هستند.

در نتیجه هر چه در جامعه ای امیدها بیشتر باشد و چشم انداز دستیابی به امیدها روش تر بنماید، افراد جامعه فعال تر و با انگیزه تر هستند و آسان تر از پس مشکلات برمی آیند و راه را برای رسیدن به خواسته ها و امیدها طی می کنند.

از اینرو، یکی از اقدامات مهم در جامعه پرورش امیدها و تحقق بخشیدن به امیدها می باشد تا به افراد توان لازم را برای طی کردن راه های ناهموار بدهد.

امیدها کارساز هستند و جایگاه موتور حرکت جامعه را پیدا خواهند کرد که وقتی نسل ها به یکدیگر نگاه می کنند در یابند که آنچه موجب به زیستی و کارآمدی آنها شده است امیدهایی بوده است که امروز تحقق یافته اند.

امیدها گرچه در ابتدای امر، خواسته و تصوری مطلوب از آینده را مجسم می سازند ولی عامل حرکت و انگیزه تلاش هستند که تحقق آن در برآوردی احتمالی قطعی و حتمی بنماید.

به این ترتیب، امیدها به سرمایه اجتماعی می انجامند و همکاری، یاری و مهربانی را موجب می شوند.

تلاش و کوشش را دامن می زنند و مودت و یاری را ترویج می کنند، چرا که امیدها بر معنای حیات تکیه دارند و هر چه بیشتر باشند موجب جستجوی خوبی های بیشتر و بیشتر می شوند.

بنابراین، جوامع هم در تولید و ترویج امیدها باید کوشا باشند و هم تحقق و دستیابی امیدها را فراهم نمایند تا سرمایه اجتماعی ساخته و پرداخته شود و جامعه استوار بماند.

دکتر منیژه نویدنیا

دکتری جامعه شناسی. نظریه پرداز و محقق. نویسنده اولین کتاب امنیت اجتماعی در ایران، معرف جامعه شناسی تحلیلی با نگارش شش جلد کتاب، استاد دانشگاه و موسس سایت جامعه شناسان جوان

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا