اگر یک سال پیش کسی می آمد و به ما می گفت یک ویروس باعث وضعیت پاندمی در جهان می شود
و بر اثر آن هزاران انسان جان خود را از دست می دهند
و اقتصاد جهانی و بسیاری از دولت ها در آستانه فروپاشی یا ورشکستگی قرار می گیرند،
با خنده به او می گفتیم فیلم های تخیلی کمتر نگاه کند.
اما امروز همان فیلم های تخیلی به واقعیت تبدیل شده است.
کووید 19 تاثیرات بسیار عمیقی در حوزه های مختلف در جوامع بشری گذاشته است.
این تاثیرات که اغلب ضعف های بشر را به رخ می کشند از اقتصاد و سیاست گرفته تا حتی فرهنگ و اجتماع، به ما می گویند که احتمالاً بعد از پایان این پاندمی وحشتناک، بشر در روش زندگی خود تجدید نظر خواهد کرد.
حتی امکان دارد نوع مطالبات مردم کشورهای مختلف از دولت ها تغییرات اساسی کند.
چرا که بسیار از دولت ها نشان دادند در صورت بروز مشکلات جدی ناتوان و ناکارآمد هستند به گونه ای که در برخی کشورها حتی اگر دولتی وجود نمی داشت هم در زمینه ویروس کرونا اتفاق خاصی نمی افتاد.
هنر در آستانه هر تغییری معمولاً پیشرو نبوده به این معنا که هنر باعث تغییرات اساسی در حوزه های اجتماعی نبوده یا کمتر بوده.
در تاریخ معمولاً رویدادها و بعد از آن تغییرات اتفاق افتادند و سپس هنر با کمی تاخیر وارد عرصه شده است.
مثلاً در هنر رنسانس، این مسئله مشهود است.
رویدادهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی یک گام جلوتر بودند.
در قرن بیستم هم همین گونه بود، مثلاً جنگ جهانی، جنگ سرد، انقلاب ها و … هنر همیشه همراه بوده، نه باعث و بانی یک اتفاق اجتماعی.
کووید 19 اما یک اتفاق نادر در دنیای مدرن و به گمان بشر پیشرفته است.
کووید 19 تا اینجا که قطع به یقین دانشمندان اعلام می کنند حاصل از طبیعت است نه اتفاقات اجتماعی، سیاسی و غیره. ولی تاثیرات این اتفاق طبیعی دنیای ما را تغییر خواهد داد.
دنیای هنر از ابتدا واکنش هایی مخصوصاً در عرصه های بصری از خود نشان داد.
نقاشی ها، فیلم یا انیمیشین های کوتاه و غیره، واکنش هایی که گاهی از جنس تبلیغات بودند و بیشتر نقش رسانه ای را برای انتقال پیام های بهداشتی به مردم داشتند.
اما در این پاندمی، بسیاری از مسائل هستند که هنوز بشر به آنها واکنش جدی نشان نداده یا شاید بتوان گفت که فرصت واکنش نداشته است.
مثل پنهان کاری های دولتی،
ضعف نظام های اقتصادی،
قطع یا کم شدن ارتباطات انسانی و میان فردی،
رفتار سیاستمداران،
ضعف نظام های مختلف سیاسی،
دستکاری های انسانی در طبیعت،
واکنش دیکتاتورها به ویروس و … تمام اینها نشان از احتمال یا ضرورت اصلاحاتی اساسی در نظام فعلی جهان را گوشزد می کند.
قطعاً هنرمندان خلاق که دارای نگاهی تیزبین هستند تیغ انتقادات خود را با خلق آثار هنری می خواهند نشان دهند، اما این حجم از تغییرات حتماً نیازمند به وجود آمدن سبکی جدید در هنر است.
سبکی که در آن هنر انزوا، ناامیدی، زندگی انفرادی، فقر و افسردگی را در خود جای می دهد و نشان می دهد بشر چگونه عاجزانه دنبال راهی برای فرار از این بحران می گردد.
بحران کرونا زندگی بشر را عوض خواهد کرد و احتمالاً پیامدهای این بیماری تا دهه ها باقی خواهد ماند.
در تاریخ هنر هرگاه چنین تغییراتی در عرصه های اجتماعی حاصل می شد، هنرمندان نیز با این تغییرات همراه می شدند و سبکی نو را می آفریدند.
نگارنده معتقد است باید منتظر تغییرات بزرگی در دنیای هنر در این دوران باشیم.
تغییراتی که در آن سبک یا سبک هایی به وجود خواهند آمد که در تاریخ ماندگار می شوند.
تغییراتی از جنس کووید 19 با سبکی مخصوص حال و هوای همین دوران که
انسان ها ماسک بر صورت، چهره خود را مخفی می کنند
با دستکش های پلاستیکی دستان خود را مخفی می کنند
و با بوی الکل و مواد شوینده زندگی می کنند.
دورانی که انسان ها برای حفظ جان خود و دیگران از همدیگر فاصله می گیرند و فضای مجازی حاکمیت خود را تثبیت می کند.
