اندر باب آثار و نتایج رمان خواندن
رمان، با به نمایش گذاشتن موقعیت‌های مختلف زندگی از عشق ورزی تا کین ورزی، از خودخواهی تا از خود گذشتگی و …. سبب می شود که خواننده، عمیقاً و با تمام وجود با این موقعیت‌ها مواجه شود و وضع و حال انسان و لایه‌های ناپیدای زیستن را در هر یک از این موقعیت‌ها مشاهده کند.
از این رو رمان، انسان شناسی از نوع دیگر است.
رمان یعنی تجربه وضع و حال آدمیان در شرایطی که ممکن است خود او تا کنون در آن قرار نگرفته باشد.
فهم رفتار و احوالات انسان و یا انسان هایی است که در چرخه سرنوشت در هم پیچیده شدند و رفتند.
با درک عمیق و همدلانه از دقایق زندگی آدمیان در شرایط و زمان‌های متفاوت، ویژگی‌های مشترک میان آدمیان را در می یابد.
مهمتر این که، رمان، توانایی همدلی با دیگران را افزایش می دهد.
همدلی یعنی خود را جای دیگری گذاشتن و جهان را از پشت عینک دیگری نگریستن و احساسات و عواطف دیگری را در خود احساس کردن.
از این رو رمان، به نمودار شدن جهانی انسانی تر یاری می رساند.
شفقت ورزی و همراهی کردن با دیگران را از جهت روان شناختی تسهیل می کند.
این سخن بدان معنا است که یکی از آثار روان شناختی زیستن با رمان، حس عطوفت، ملاطفت با دیگران و شفقت ورزی با خلق است.
زیرا دقیقاً در می یابیم زیستن با رنج چه طعم تلخی دارد، در می یابیم فقر چه وحشتناک و از دست دادن چه توان فرسا است.
تنهایی آدمی را حس می کنیم، همان گونه که “تنهایی دم مرگ” (نوربرت الیاس)، حس غریبی در آدمی برمی انگیزد.
ایوان ایلیچ، “تنها در دل شهری شلوغ، تنها میان دوستان و خانواده اش، تنها چنان که تنها بود. از آن، نه در ته دریا ممکن بود و نه روی زمین. در این تنهایی هولناک، فقط در خیال زندگی می کرد و گذشته خود را واکاوی می نمود”، احساس می کرد از یک سراشیبی می لغزد و سقوط می کند و زندگی از زیر پایش خالی می شود.
رمان، حساسیت عاطفی و همدلی را بتدریج در رگ و پی آدمی می دواند و ساختار روان شناختی را تغییر می دهد.
بنابر این، اولین اثر رمان خواندن و رمان زیستن، خیزش عاطفه در کویر روح آدمی است و البته اثری نیک و به غایت مهم است.
