مکتب جهان وطنی (Cosmopolitanism) بیان می کند که همه جهان وطن مشترک انسان ها است و همه انسان ها شهروند جهان و متعلق به تمام نقاط مختلف جهان بوده و اعضای یک جامعه هستند.
درواقع، همه مردم جهان باید بدون وابستگی قومی و ملی و تفاوت های نژادی، خود را هموطن یکدیگر و همه جای دنیا را وطن خود بدانند.
این مکتب نقطه مقابل تفکرات شونیسم (وطن پرستی افراطی) و ریسیسم (نژاد پرستی) است.
در یک جامعه جهان وطنی افراد از مکان های مختلف و با گرایش های مختلف قومی، فرهنگی و مذهبی با وجود تفاوت اعتقادی خود در مذهب و سیاست در کنار هم زندگی می کنند و با یکدیگر تعامل و روابط متقابل دارند.
امانوئل کانت، فیلسوف آلمانی قرن هجدهم، دنیایی جهان وطنی را ترسیم می کند که در آن ارتش ها تعطیل شده اند و انسان ها تحت یک نهاد جهانی اداره می شوند.
کانت در مقاله «صلح دائمی، طرحی فلسفی» مکتب جهان وطنی را یک اصل برای کمک به جامعه جهانی برای دستیابی به صلح دائمی و پایدار معرفی می کند.
همچنین این مکتب نسبت به سلطه و حکم فرمایی بشر بر طبیعت انتقاد کرده و خواستار حفاظت از محیط زیست در برابر اثرات جانبی منفی تکنولوژی است.
آهنگ تصور کن، اثر سیاوش قمیشی که اقتباسی از آهنگ تصور کن (Imagine) ترانه جان لنون، خواننده انگلستانی است، به ترسیم یک جامعه جهان وطنی آرمان شهری می پردازد.
این اثر به مخاطب خود توصیه می کند که جهانی عاری از مرز، جنگ، ارتش، پلیس، زندان و دیکتاتور را تصور کرده تا بتوانند در جامعه ای آزاد، آباد و برابر، فارغ از تفاوت های نژادی و مذهبی، خوشبخت زندگی کنند.
🔹 آهنگ تصور کن با جمله «بدون مرز و محدوده، وطن یعنی همه دنیا» اساسی ترین بخش خود را به معرفی تفکر جهان وطنی و مقابله با تفکرات نژاد پرستی و وطن پرستی افراطی می پردازد و جهان را جامعه بدون مرز ملت ها، و وطن انسان ها را همه دنیا معرفی می کند.
🔹 این آهنگ با جملات «تصور کن اگه حتی تصور کردنش سخته» و «تصور کن تو می‌تونی بشی تعبیر این رویا» هر چند به یوتوپیا بودن این تفکر در دنیای امروز اذعان می کند، اما بیان می کند که با خواست مردم جوامع، تحقق تفکر جهان وطنی امکان پذیر است.
🔹 این اثر در جمله «کسی آقای عالم نیست ، برابر با هم اند مردم» نسبت به شرایط حکمرانی در جوامع تحت حاکمیت توتالیتاریسم انتقاد کرده و برابری همه مردم در یک جامعه دموکرات را تصور می کند.
🔹 آهنگ تصور کن در جمله «نه بمب هسته‌ای داره، نه بمب افکن نه خمپاره، دیگه هیچ بچه‌ای پاشو روی مین جا نمی زاره» به ساخت سلاح های کشتار جمعی و مرگ و میر و مجروحیت های ناشی از جنگ برگرفته از تعصبات نژادی و ایدئولوژیکی انتقاد کرده و با جمله «تمام جنگای دنیا، شدن مشمول آتش‌بس» آرزوی از میان رفتن ارتش ها و پایان جنگ برای انسان ها را دارد.
همچنین این اثر در جملات «تصور کن اگه حتی تصور کردنش جرمه، اگه با بردن اسمش گلو پر میشه از سرمه» نسبت به شرایط آزادی بیان در جوامع غیردموکرات و رفتار پلیس با شهروندان معترض انتقاد کرده و جملات «جهانی را تصور کن، بدون نفرت و باروت، بدون ظلم خود کامه، بدون وحشت و تابوت» و «جواب هم صدایی ها پلیس ضد شورش نیست» نسبت به ظلم و قدرت زورگویی حکومت ها به شهروندانشان در مقابل آزادی بیان آنها اعتراض می کند و در ادامه در جمله «تصور کن جهانی را که توش زندان یه افسانه س» خواستار جوامع عاری از زندان و نیز آزادی برای همه شهروندان جهان هست.
🔹 این آهنگ در جملات «جهانی که هر انسانی تو اون خوشبخته خوشبخته» و «جهانی که تو اون پول و نژاد و قدرت ارزش نیست» خوشبختی انسان ها را در مقابله با کاپیتالیسم، ریسیسم و توتالیتاریسم معرفی می کند و با جمله «دیگه سهم هر انسان تن هر دونه‌ی گندم» نسبت به سلطه نظام های سرمایه داری انتقاد کرده و برابری برای همه انسان های جهان را تصور می کند.
🔹 آهنگ تصور کن با جمله «تو روزنامه نمی‌خونی، نهنگا خودکشی کردن» بر اساس تفکر جهان وطنی، یک بخش از خود را به دفاع از محیط زیست اختصاص داده و نسبت به سلطه بشر بر طبیعت انتقاد کرده و رویای حفاظت از محیط زیست در برابر سلطه انسان را می پروراند.
🔹 در انتها این اثر با بیان جملات «همه آزاده آزادن، همه بی درد بی دردن» و «جهانی را تصور کن، پر از لبخند و آزادی، لبالب از گل و بوسه، پر از تکرار آبادی» زندگی در یک دنیای جهان وطنی را دنیای آباد برای انسان های آزاد و بی درد تصور می کند.
پیوست:
بازنمایی کازماپولیتانیزم (مکتب جهان وطنی) در موسیقی، تحلیل آهنگ « تصور کن» اثر سیاوش قمیشی که اقتباسی از آهنگ تصور کن ( Imagine ) ترانه جان لنون، خواننده انگلستانی است.
