تجربیات فرانکل در آشویتس، به رغم وحشتناک بودن، این انگاره کلیدی را در او تقویت کرد که زندگی در اصل، نه لذت طلبی صرف، به باور فروید و نه قدرت طلبی صرف به اعتقاد آلفرد آدلر، بلکه جستجو برای معنا یا معناطلبی است.
جستجوی معنا در زندگی، بزرگترین وظیفه هر فرد محسوب می شود.
فرانکل سه منبع اصلی برای معنا یافت: در کار، «انجام دادن عملی مهم»، در عشق، «اهمیت دادن به فردی دیگر»، و در جسارت در زمان دشواری.
رنج به تنهایی هیچ معنایی ندارد.
ما به رنج های خود به گونه ای معنا می بخشیم که بتوانیم به آنها پاسخ بدهیم.
فرانکل در جایی می نویسد که انسان «می تواند شجاع، محترم و ایثارگر باشد، یا در مبارزه ای تلخ برای بقا، منزلت انسانی خود را از دست بدهد و جز حیوانی پست نباشد».
او می پذیرد که تنها تعدادی اندک از زندانیان نازی قادر به بروز ویژگی های انسانی بوده اند: «ولی حتی چنین نمونه هایی به اندازه کافی می توانند ثابت کنند که قدرت درونی انسان، بیشتر از سرنوشت بیرونی و ظاهری، او را برمی انگیزاند».
در نهایت، بینش ماندگار فرانکل که اغلب در زندگی شخصی، آن را «موقعیت مشاوره بی پایان» می نامم، بر این تاکید دارد که نیروهای خارج از تسلط انسان می توانند هر آنچه را انسان در اختیار دارد، بزداید، غیر از آزادی گزینش چگونگی پاسخ او به موقعیت.
هیچ کس نمی تواند بر رویدادهایی که در زندگی شکل می گیرند، تسلط داشته باشد، ولی همیشه می تواند آنچه را احساس می کند، تحت تسلط دربیاورد.
در نمایشنامه آرتور میلر به نام «ماجرای ویچی» صحنه ای را می بینیم که در آن مردی متعلق به طبقه متوسط متمایل به بالای اجتماع، در برابر یکی از افراد مسئول نازی که شهر او را اشغال کرده اند، اعتبارنامه های خود را از جمله گواهینامه های دانشگاهی، معرفی نامه های شهروندان سرشناس، و تقدیرنامه ها نشان می دهد.
فرد مسئول از او می پرسد: همه آنچه داری، همین است؟
مرد به نشانه تایید، سر تکان می دهد.
فرد مسئول همه مدارک را در سطل زباله می ریزد و می گوید:
خوب، حالا دیگر هیچ نداری!
مرد که همواره اعتماد به نفسی بر اساس میزان احترام سایر افراد داشت، با این کار، درهم می شکند و از پای درمی آید.
فرانکل چنین توضیح می دهد: «تا زمانی که آزادی خود را برای گزینش پاسخ مناسب در اختیار داریم، هرگز هیچ نمی شویم و تنها نمی مانیم».
منبع: فرانکل، ویکتور.ای (1396)، انسان در جستجوی معنا، به ضمیمه گزارش های هارولد اس. کوشنر، ترجمه کیومرث پارسای، تهران: انتشارات تمدن علمی، ص 7-6.
