علمی تحلیلی

شکوفایی در بحران

اغلب ما آدم‌ها برای شکوفایی و به فعلیت رساندن بالقوه‌هایمان، نیازی به شرایط بحرانی نداریم.

اصلاً شرایط بحرانی، شکوفایی و رشد و بالندگی ما را به خطر می‌اندازد.

در ثبات است که می‌توانیم برای رسیدن به عمیق‌ترین خواسته‌هایمان تلاش کنیم و به آنچه برایش ساخته شده ایم، برسیم.

بعضی آدم‌ها هم هستند که در شرایط بحرانی شکوفا می‌شوند؛ کسانی چون مردم‌ستیزان و قهرمانانِ اخلاقی.

امّا قهرمانان اخلاقی استعدادی در درونشان دارند که بیش از هر زمان دیگری در میانه بحران شکوفا می‌شود.

آنان روزمرّه‌ای اخلاقی دارند، امّا توانشان در کاستن از رنج دیگری، تنها در میانه بحران است که بیش از هر زمان دیگری آشکار می‌شود.

آنان در تنگناهایی که دیگران از پا در می‌آیند، خود را بیش از هر زمان دیگری شکوفا و راضی می‌یابند.

این روزها با همه سختی و تلخی‌هایش روزِ فعالیت و کامیابیِ درونی آن‌هاست.

آن‌ها در این ایّام با تمام توان به یاری آزردگان می‌شتابند و رضایت مندانه‌ترین لحظات را تجربه می‌کنند.

از سوی دیگر، مردم‌ستیزان نیز این روزها کامیاب‌ترین‌اند.

اغلب آدم‌ها در چنین شرایطی بیشترین آسیب پذیری و شکنندگی را تجربه می‌کنند و آنکه از درد و رنج دیگری و از گرفتنِ انتقامی فراگیر لذّت می‌برد، در چنین شرایطی بهترین فرصت را برای خالی کردنِ خشم، انتقام و آسیب زدن بدست می‌آورد.

در میانه بحران، این مردم‌ستیزانِ معمولاً مهار شده، بی‌هراس‌تر از همیشه به فعلیت می‌رسند.

این روزها، روز آنان نیز هست؛ از شایعه پراکنی گرفته، تا احتکار و هراس افکنی.

آنان این روزها بیش از هر زمانِ دیگری خود را آزاد و کامیاب می‌بینند.

بحران و فرصت‌های تازه

بحران کرونا هم آسیب ایجاد می‌کند و هم فرصت.

تقریباً هر بحرانی چنین است.

در بحران، زندگی روزمرّه ترک می‌خورد، نظمِ پیشینِ اتفاقات به هم می‌ریزد و ضرورتی تازه برای مطابقت با شرایط به وجود می‌آید.

در این حالت، هرچند چیزهایی آسیب می‌بینند امّا به تبعِ نیاز به تاب‌آوری، امکانات جدید و ابزارهای تازه ای نیز ساخته می‌شوند.

در این وضعیت، افراد، ناگزیر از خلاقیت، کنار گذاشتن ترس‌ها و عبور از بسیاری بازداری‌هایشان می‌شوند.

این را در همین چند روز به خوبی می‌توان دید.

کمی بعد از آغازِ بحران، اکنون که آن را به عنوان روزمرّه‌ای تازه و کم‌و‌بیش ماندگار پذیرفته‌ایم، از افراد گرفته تا کسب و کارها، همه آرام آرام به سراغ ایده‌های تازه می‌روند؛ ایده‌هایی که در شرایطِ معمول پیشین یا اصلاً به ذهن نمی‌رسیدند یا با هزینه معقولی نمی‌شد آزمونشان کرد. این نمونه هایی از شکوفایی است.

دوره‌های بحرانی هرچند با فرسایش‌هایی همراهند امّا یکسره تلخ و ویرانگر نیستند.

آن‌ها ما را به مرزِ محدودیت‌هایمان می‌رسانند و ناگزیرمان می‌کنند در عینِ هراس و تردید، قدمی به آن‌سویشان برداریم و جهان تجربه‌هایمان را گسترده‌تر کنیم.

دکتر محمود مقدسی

مترجم و پژوهشگر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا