این کتاب به بررسی بسیاری از شرایط اجتماعی جوانان، فرهنگ، خرده فرهنگ ها، آسیب ها، نیازها و بسیاری موارد دیگر مرتبط با وضعیت جوانان می پردازد.
یکی از اهداف اصلی تالیف کتاب جامعه شناسی جوانان، شناخت موقعیت ها و جنبه های مختلف زندگی آنها و اجتماعی شدن آنهاست. به این ترتیب این جمعیت رو به رشد، راه بهتری برای زندگی پیدا خواهند کرد.
یکی دیگر از اهداف کتاب حاضر، بحث در مورد خُرده فرهنگ های جوانان و ارائه راهکارهایی برای حل مشکلات آنان است که نتیجه تضادهای فراوان در ساختار اجتماعی جوامع است.
فرهنگ و سبک زندگی جوانان امروزی از بسیاری جهات با فرهنگ صنعتی و آنچه صنعت ساخته و پرداخته است، در تضاد است.
لذا، جوانان امروزی با مصادیق زیادی از اصطکاک و بیگانگی مواجه هستند که خود ریشه در ریشه های نژادی و قومیتی دارد و در بسیاری از جوامع احساس می شود. برای همین، بخش قابل توجهی از جامعه شناسی جوانان بر این موضوعات متمرکز است.
آیا این موضوعات در حیطه مسائل اجتماعی است؟ این موضوع به طور کلی در جوامعی با تنوع فرهنگی قابل بررسی است.
برای مشارکت فعال جوانان در بخش های مختلف جامعه و همچنین ارتقای بهره وری هر چه بیشتر آنها، مطالعه جوانان از نظر جامعه شناختی بسیار مهم است.
از این طریق می توان نیازها و دغدغه های جوانان را شناسایی کرد و در نتیجه سهمی که آنها می توانند در جامعه داشته باشند، محقق شود.
از آنجایی که نیازهای جوانان امروزی اعم از سلامت، تندرستی، تنظیم خانواده، اشتغال و … بیش از هر زمان دیگری در گذشته است، مطالعه جامعه شناختی آنها در نهایت نیازهای آنها را تامین خواهد کرد.
نوسازی اجتماعی – اقتصادی جوامع که به طور مستمر و ناگزیر ادامه دارد، شیوه زندگی، الگوها و شرایط زندگی جوانان را به اشکال مختلف تحت تاثیر قرار می دهد و در خلال چنین تغییراتی بیشترین تاثیر را بر جوانان می گذارد.
در مقابل، خود جوانان بیشترین تاثیر را در تغییر الگوها و پیشبرد اهداف نوسازی دارند. جامعه شناسی همواره جوانان را در جهت حرکتشان با توجه به تغییراتی که در آنها ایجاد می شود، ارزیابی می کند.
جوانان در هر جامعه ای متحدترین، تاثیرگذارترین و در عین حال تاثیرپذیرترین هستند. لذا، سرمایه گذاری در بخش های آموزشی، علمی و اخلاقی نقش موثری در رشد و پویایی جوانان دارد.
زیرا، سرمایه فرهنگی که خود ناشی از آموزش و پرورش است، به مردم به ویژه جوانان شهرت و اعتبار می بخشد. بنابراین می توان با ایجاد شرایط لازم برای دستیابی به چنین اعتباری برای جوانان، زمینه توسعه و تعالی جوامع را نیز فراهم کرد.
در حالی که هویت فردی و جمعی جوانان از فضای عمومی خانواده، امکانات موجود و نحوه سرمایه گذاری در آن شکل می گیرد، این روند باید همواره مورد توجه سیاست گذاران قرار گیرد.
محیط کالبدی اعم از شهری، غیرشهری، صنعتی و … هر کدام در جای خود بر کیفیت زندگی جوانان تاثیر می گذارد. بنابراین از منظر جامعه شناسی باید همواره مورد توجه و سیاستگذار باشند.
جوانان عصر حاضر با استفاده از دستاوردهای صنعتی و تکنولوژیکی انتخاب بیشتری یافته اند. همچنین دو جریان صنعتی شدن و جهانی شدن انتظارات و خواسته های جوانان را تغییر داده است. یعنی پدیده هایی که در صورت نادیده گرفتن آن مشکلات زیادی در جوامع مختلف به دنبال دارد.
در طول یک نسل، حتی مسائل جوانان از نظر جنسیت، طبقه اجتماعی، ساختار خانواده، محل کار و غیره متفاوت است. بنابراین جامعه پذیری باید با توجه به شرایط آنها اعمال شود.
جامعه شناسی جوانان تاکید می کند که برای دستیابی به توسعه انسانی باید سرمایه گذاری کافی در بخش های مختلف تا سن کمتر از بیست سالگی روی نسل جوان اعمال شود تا این جمعیت با سهولت بیشتری وارد دوران بزرگسالی شوند.
جامعه شناسی جوانان توضیح می دهد که چگونه و تا چه حد کشورهای با رشد جمعیت بالا از نظر تقاضای جوانان برای شغل و منابع شغلی تحت فشار هستند که به نوبه خود منجر به مهاجرت گسترده جوانان به داخل و خارج شده است.
در کتاب آمده است، یکی از معضلات عصر حاضر در میان جوانان، «بیگانگی» اجتماعی در میان آنان است، یعنی آنچه از توسعه نامتوازن صنعتی و اجتماعی ناشی می شود.
همچنین هرگونه تغییر در کیفیت زندگی نسل جوان به رشد و توسعه اقتصادی جوامع بستگی دارد. از جمله موضوعات مهمی که جامعه شناسی جوانان به آن پرداخته، ابعاد مختلف ازدواج از جمله سن ازدواج، تاخیر در ازدواج، ناسازگاری های ناشی از وقوع طلاق، باروری و … بین جوانان است.
در حالی که برخی از محققان از ازدیاد جوانان به ویژه در جوامع در حال توسعه به عنوان یک چالش یاد می کنند، برخی دیگر آن را یک فرصت می دانند و قضاوت بین این دو دیدگاه بر اساس نظریه های جامعه شناختی است. با این وجود، امری بدیهی است که با تبدیل شرایط جوانان از کمیت به کیفیت، سرمایه اجتماعی در جامعه تقویت می شود.
کودکان خیابانی همچنین راه را برای ظهور جوانان ناسالم آینده در هر جامعه ای هموار می کنند، یعنی جوانانی که بالقوه و احتمالاً بچه های خیابانی خواهند داشت. این توالی در بسیاری از شهرهای جوامع کمتر توسعه یافته قابل ردیابی است.
افزایش شهرنشینی با نرخ بالاتر بیکاری همراه است، اما در گذشته جوامع روستایی/ کشاورزی بسیاری از جوانان جذب مشاغل کشاورزی می شدند.
این امر در اشکال گوناگون بیکاری پنهان شده است، چنان که جوانان زمان بیشتری را در سیستم آموزشی می گذرانند، کار را در سنین بالاتر شروع می کنند و همچنین دیرتر از همتایان خود در دهه 1980 ازدواج می کنند. یعنی مجموعه ای از تغییرات که اهمیت جامعه شناختی بالایی دارد.
از آنجایی که جوانان در جوامع مختلف و در بسترهای فرهنگی مختلف قرار دارند، سناریوی ناهنجاری های اجتماعی از جمله خشونت خانگی و طلاق در سطوح مختلف قرار دارد.
یکی از اهداف اصلی جامعه شناسی جوانان بررسی شاخص های اشتغال، بیکاری و مهاجرت در میان این جمعیت رو به رشد به ویژه در جوامع کمتر توسعه یافته جهان است که کتاب حاضر به این شاخص ها در فصول مختلف می پردازد.
از آنجایی که آفریقا جمعیت جوان بسیار بیشتری نسبت به سایر نقاط جهان دارد، مطالعه این جمعیت از دیدگاه جامعه شناختی جوانان آن بسیار مهم است.
یعنی شرایط زندگی حاشیه ای آنها، نرخ بیکاری بین آنها و اینکه چقدر در معرض بسیاری از بیماری های واگیر هستند.
از آنجایی که جوانان عموماً در معرض آسیب ها و تنش های اجتماعی و خانوادگی زیادی هستند، دسترسی آنها به خدمات مشاوره و مددکاری اجتماعی بسیار مهم است. با ارائه چنین خدماتی می توان جوانان را هر چه بیشتر در حرکت توسعه اجتماعی، اقتصادی، هنری و فرهنگی هدایت کرد.
به طور کلی یکی از نقاط ضعف جوامع در حال توسعه کمبود یا محدودیت خدمات مشاوره و مددکاری اجتماعی در این گونه جوامع و در بین جوانان است و همین امر باعث شده بسیاری از آنها نتوانند از ظرفیت ها و توانمندی های خود به خوبی استفاده کنند.
منبع:
