توریسم موسیقی

افزایش گردشگری فرهنگی، گردشگری‌های متنوعی را در زیرمجموعه خود توسعه داد و توریسم موسیقی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای گردشگری فرهنگی بوده است.

گردشگری موسیقی به نوعی از گردشگری گفته می‌شود که در آن گردشگران با هدف تماشا یا مشارکت در فستیوال یا یک اتفاق موسیقایی به محل خاصی جلب می‌شوند.

موسیقی راک و موسیقی هیپ هاپ دو موسیقی است که گردشگری موسیقی را به‌ وجود آورده و به آن رونق داده است.

اگرچه فستیوال‌های موسیقی که در جهان اجرا می‌شود آن چنان از منظر تم و محتوا متنوع و گوناگون است که نمی‌توان درباره شرکت‌کنندگان در این فستیوال‌ها نظری عمومی صادر کرد، اما در یک نگاه کلی شاید بتوان ادعا کرد جوانان 18 تا 35 ساله بیشترین شرکت‌کنندگان در فستیوال‌ها و کنسرت‌های موسیقی هستند و افراد بین 45 تا 64 ساله مهم‌ترین مخاطبان فستیوال‌های فرهنگی هستند.

یکی از تبلیغاتی که کشورهایی مانند ایرلند، ایسلند، اتریش، فرانسه، ایتالیا، دانمارک، سوئد همیشه روی آن مانور می‌دهند جاذبه‌های موسیقایی آن هاست؛

حال چه این جاذبه‌ها در غالب خانه اُپرا باشد

چه در مورد نوازند‌ه‌ها و خواننده‌های بزرگ

و چه در مورد فستیوال‌های بزرگ موسیقی که در این کشورها برگزار می‌شود.

مثلاً در کشور ایرلند ممکن نیست وارد هیچ رستوران و کافه‌ای بشوید و موسیقی ایرلندی را که نماینده خلق و خو و فرهنگ این کشور است، نشنوید.

اگرچه در جشنواره‌های موسیقی فقط بُعد موسیقی آن برجسته می‌شود و در تبلیغات نشانی از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهری که جشنواره در آن در حال برگزاری است، نمی‌شنویم.

اما واضح است که کسی که به کشوری برای شرکت در یک کنسرت یا فستیوال موسیقی سفر می‌کند در آن جا هتل می‌گیرد، غذا می‌خورد و از جاذبه‌های دیگر آن شهر دیدن می‌کند و همه این ها یعنی توسعه گردشگری آن منطقه.

گردشگری موسیقی علاوه بر این که در مخاطبان احساس لذت، شعف و نوستالژی ناشی از موسیقی را به ‌وجود می‌آورد و یک فعالیت فرهنگی بسیار مهم محسوب می‌شود، روی گردشگری مناطق هم تأثیر شگرفی دارد.

البته بسیاری از کشورها هم با به ‌نمایش گذاشتن خانه‌های موسیقی‌دانان بزرگ خود، آلات موسیقی آن ها و وسایل و ابزاری که خوانندگان و نوازندگان بزرگ شان از آن ها استفاده می‌کردند، گردشگری موسیقی خود را پربارتر می‌کنند (هفته نامه تعطیلات: 1390).

گردشگری موسیقی، چه با موسیقی کلاسیک و یا مردمی، با بازدیدکنندگان یا مکان اجرا، محل های ترکیب موسیقی، محل های موجود در اشعار، محل تولد و مرگ و میر یا موزه ها، همبسته باشد، یا نباشد، اهمیت آن در اواخر قرن بیستم رشد داشته است (گیبسون و کانل: 2005).

توریسم یا سفر (دو اصطلاح که اغلب به جای هم به کار می روند) و صنعت موسیقی جهانی (که موسیقی های جهانی – معمولاً غیرغربی یا فولکور غربی- بازاریابی شده، برای مصرف درون و بین مرزهای فرهنگی و ملی است) به شدت با ایده جهانی شدن مرتبط هستند.

اجرا یا مصرف یک موسیقی فرهنگی محدود به ساکنان یا مهاجران آن فرهنگ نیست، بلکه تا اندازه زیادی تنوعی از مصنوعات مصرف- شده درون فرهنگ جهانی شده می باشد.

از نظر اسمیت گردشگری فرهنگی برای بسیاری از کشورها از نظر اقتصادی مفید است، چرا که در این نوع از گردشگری نسبت به میراث آن ها و سنت هایشان، به اندازه منابع طبیعی و انسان ساخت، ابراز علاقه می شود. این امر هم چنین می تواند به بهتر تصویر کشیدن موقعیت سیاسی مقصد گردشگری در آینده کمک نماید (اسمیت: 2003).

طبق گزارش مؤسسه موسیقی انگلستان که مؤسسه ای متشکل از گروهی از ترانه سرایان و مدیران و شرکت های ضبط و اجرای موسیقی در لندن است، اجرای موسیقی زنده و فعالیت انواع گروه های موسیقی در برگزاری کنسرت در انگلستان به تنهایی عامل جذب بیش از 7.7 میلیون توریست است که مجموعاً 1.4 میلیارد پوند طی مدت سفر خود خرج می کنند.

طبق محاسبات انجام شده از سوی مؤسسه موسیقی بریتانیا نزدیک به 19.700 شغل تمام وقت متکی به توریسم موسیقی و فعالیت های وابسته به آن هستند.

هم چنین کشور اتریش که پایتخت موسیقی کلاسیک جهان است، بنا به آمار سال 2004، میزبان بیش از ۱۰ میلیون گردشگر در سال است که از این تعداد حدود ۳ میلیون و 200 هزار نفر از تالارهای موسیقی معروف آن استفاده می‌کنند.

این اتفاق فقط در کشورهای توسعه‌یافته نمی‌افتد، بلکه کشورهای شرقی زیادی با تکیه بر موسیقی بومی و محلی خود موفق شده‌اند گردشگران زیادی را با وجود امکانات محدودی که دارند جلب کنند و بهترین نمونه این امر جشنواره موسیقی شرقی در سمرقند است (هفته نامه تعطیلات: 1390).

همان طور که اسمیت نیز اشاره داشته گردشگری فرهنگی و به طور خاص گردشگری موسیقی دارای پتانسیل لازم در انباشت سرمایه در ابعاد مختلف چون سرمایه فرهنگی و در پی آن سرمایه اقتصادی و اجتماعی است.

ابعاد گسترده ای از سرمایه ها از ورای گردشگری فرهنگی و به طور اخص گردشگری موسیقی متوجه اجتماع میزبان می گردد. رونق صنعت گردشگری به طور عام و احیا و بازتولید فرهنگ، هویت و هنر از دریچه موسیقی به طور خاص از منابع مهمی است که می تواند میراث ثروت های سرشاری را در طول زمان حفظ و گسترش دهد.

منابع:

– هفته نامه تعطیلات (1390). «پدیده گردشگری موسیقی در جهان»، شماره 68، صفحه 12، 1390/12/6.

– Gibson, Chris and Connell, John (2005), “Music and Tourism: On the Road Again” www.channelviewpublications.com