بنای صلح

با توجه به تنوع بی اندازه شکل های صلح ، یکی از مقیاس های خاص مقایسه و طبقه بندی آنها، تحلیل عدم توازن ها و تعارض های پنهانی درون آنهاست.

صلح را می توان مانند یک نظام مرکب از مجموعه تنش هایی تصویر کرد که همدیگر را متعادل می کنند.

هر صلح به عنوان چارچوب و داربستی برای انواع تعارض های داخلی و خارجی به شمار می رود که کم و بیش در توازن پایدار هستند.

تعارض های بی شمار ثانوی و نیز کوچک تر در پایه و تعارض های خشن، خطرناک، منهدم کننده و تحریک کننده بازتاب های خشن – در زمینه بروز و انهدام های خونین – در راس چنین داربستی قرار دارند.

با آرامش طلبی نالان و مرثیه خوان، رجزخوان و آرامش طلبی هایی که بر پایه نفرت، لعنت، نفرین، تشویق و ترغیب بنیان نهاده شده اند، آشنا هستیم.

به این موارد، شکل دیگری از آرامش طلبی را می افزاییم که به مراتب اغفال کننده تر است.

این آرامش طلبی، پرخاشگرانه نام دارد و شعار «جنگ علیه جنگ» و بسیج علیه جنگ و غیره سر می دهد.

این نوع آرامش طلبی درواقع، آرامش طلبی نیست و تنها با توسل به یک هدف استعاره ای و مجازی موفق به بسیج مردم می شود.

این مدعیان برای از بین بردن جنگ با هم نمی جنگند، بلکه مجبورند تا این پرخاشگری را علیه انسان های دیگری سوق دهند که مظهر آن استعاره هستند.

انسان ها را متهم به جنگجویی می کنند.

به عبارت دیگر، این شکل از آرامش طلبی که به جنگ توسل می جوید، عملاً بدترین دشمن صلح به شمار می رود.

تنها صلحی پذیرفتنی است که استقرارش بر پایه پیشگیری استوار باشد.

این پیشگیری نباید شامل این یا آن نزاع یا کشمکش باشد، زیرا کشمکش ها و نزاع ها متعدد و غالباً فریبنده اند.

این پیشگیری باید در مورد جوش و غلیان هایی صورت گیرد که به تمایلات و نیازهای خشونت بار یا آرامش بخش شدید یا ضعیف ما بستگی دارد.

به نظر نمی رسد که عوامل صرفاً و فی نفسه جنگ طلبانه و یا صلح طلبانه ای وجود داشته باشند.

تمام عناصری که به استحکام یا تضعیف صلح یاری می رسانند، خصلتی دوگانه دارند.

این عناصر برحسب تغییرات خود به صورت این یا آن مفهوم درمی آیند.

به همین سبب است که تفکرها و تحقیقات پیرامون استحکام و استقرار صلح همزمان شامل تفکرها درباره عوامل جنگ طلبانه نیز می شوند.

در نهایت، مساله ای که حاصل می شود؛ دوگانه است:

1– مساله توضیح و تحلیل عوامل و فرایندهایی که به دو جهت بستگی پیدا می کنند؛ دو جهتی که این دوگانگی در بین آنها در نوسان است.

2– مساله تعیین معیارها، پارامترها و نشانه های مرضی که درک این تغییرات و مقایسه آنها را با هم میسر می کند.

زیرا عمل ترکیب و وحدت این عوامل به پدیدار شدن عوامل دیگری منجر می شود.

هر اوضاع و احوالی به گرایش عامی بستگی دارد.

این گرایش عام احتمال بروز انفجارهای خشن یا برعکس، امکان ظهور زمینه های روانی آرامش طلبانه و تسکین بخش را نشان خواهد داد.

به همین دلیل عنوان مسخ شده «دماسنج سنج های پلمولوژیک» برای این تحقیق پیشنهاد شده است.

زیرا، این ابزار برای اندازه گیری عنصری مشابه یعنی فشار محیط به کار می رود.

فشار محیط از ترکیب متغیرهای زیادی ناشی می شود که به حال و هوای جامعه بستگی پیدا می کنند.

نشانه قابل اندازه گیری این ترکیب (فشار)، پارامتر منحصر به فردی است که احتمال فرا رسیدن هوای مساعد یا طوفان را به ما خبر می دهد.

منبع: بوتول، گاستون (1388)، جامعه شناسی صلح، ترجمه دکتر هوشنگ فرخجسته، تهران: انتشارات جامعه شناسان، ص 145-146.