اینکرمانتالیسم در عرصه سیاستگذاری عمومی

اینکرمانتالیسم در عرصه سیاستگذاری عمومی

منطقاً هر چه پیچیدگی افزایش می یابد، برشمار تفاسیر گوناگون مربوط به پدیده نیز افزوده می شود.

جای انکار نیست که به اقتضای نوع مسایل عرصه عمومی و ادراکات و تعاریفی که از آن در صفحه ذهن کنش گران نقش می بندد، این تفاسیر بر فرایند تصمیم گیری یا گردش سیستم در کلیت آن تاثیر می گذارند.

از این نقطه نظر، داستانی که هایپرن به نقل آن می پردازد جالب و گویا است.

وی می نویسد که در ابتدای دهه 1960 رئیس جمهور کندی دو مقام عالی رتبه را یکی متعلق به وزارت دفاع و دیگری از وزارت امور خارجه بود، به ویتنام گسیل می دارد

تا برآوردهایی جدید و واقعی از وضعیت را فراهم آورند.

ارزیابی پرشور ژنرال از یک سو و برداشت بدبینانه دیپلمات از سوی دیگر، رئیس جمهور را وا می دارد که از آن ها می پرسد که آیا از یک کشور بازگشته اند!

اگرچه تا حد معینی (که به وضوح در مثال بالا بیان شده است) تنوع تفاسیر از واقعیت مثبت است، زیرا این امکان را به تصمیم گیر می دهد که از میان چند نگرش و انتخاب، یکی را که نزد وی مناسب ترین است، برگزیند.

ولی در وضعیت هایی که مشخصه آن ها پیچیدگی بالا است، افراط در اقبال به تفاسیر مختلف احتمالاً اختلال و آشفتگی در سیستم را به دنبال خواهد داشت.

ایده نهادگرایی به تفکر اینکرمانتالیسم که از سوی چارلز لیندبلوم ارائه شده است، نزدیک است.

وی سیاستگذاری، تداوم، اصلاح و گشایش نسبی را مورد توصیه قرار می دهد و اینکرمانتالیسم را در یک نگاه به معنی ادامه سیاست های پیشین با اعمال تغییرات تدریجی معرفی می کند.

مدل لیندبلوم در ابتدا با هدف نقد مدل خردگرایی مطلق تصمیم گیری ارائه شده است.

به اعتقاد لیندبلوم، سیاستگذاران هر سال به بازنگری مجموعه سیاست های موجود، تعیین اهداف اجتماعی، بررسی سود و زیان تمام راه حل ها و طبقه بندی ترجیحات هر راه حل برای انتخاب بر اساس تمام اطلاعات موجود مبادرت نمی ورزند.

برعکس، محدودیت های زمانی، هوشی و هزینه ای آن ها را از تعیین تمام راه حل ها و شناسایی تمام نتایج آن باز می دارد.

محدودیت های سیاسی، از سوی دیگر، مانع تدوین دقیق اهداف اجتماعی و محاسبه روشن سود و هزینه راه حل ها می شود.

بدین ترتیب مدل اینکرمانتال با تاکید بر طبیعت غیرعملی تحلیل سیاستگذاری های عمومی براساس خردگرایی کامل، فرایندی محافظه کار است که مبنا را برنامه ها، سیاست ها و هزینه های موجود می گذارد و توجه را اساساً بر برنامه های جدید و اصلاح سیاست های پیشین معطوف می دارد.

سیاستگذاران عموماً مشروعیت برنامه های تدوین شده را می پذیرند و تلویحاً با ادامه آن موافقت می کنند. چنین رفتاری برخاسته از چند دلیل است:

نخست اینکه، تمرکز سیاستگذاران به زمان، قابلیت هوشی و بودجه کافی برای بررسی تمام گزینه های ممکن، بی تردید گزاف خواهد بود.

آن ها، همچنین، حتی در عصر رایانه از قابلیت پیشگویی پیامدهای هر گزینه برخوردار است که محاسبه رابطه سودمندی_فایده گزینه ها هنگامی که متغیرهای گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در میان اند، اگر نگوییم امکان پذیر نیست، لااقل بسیار پیچیده است.

از این رو، افراط در این موارد، ناکارآمدی را به دنبال می آورد که طبعاً نقض غرض است.

دوم این که، دولتمردان از این رو به پذیرش مشروعیت سیاست های پیشین تن می دهند که نسبت به پیامدهای سیاست های کاملاً جدید و متفاوت آگاهی ندارند.

هنگامی که حاصل برنامه های جدید قابل پیش بینی نیست، حرکت در مسیر برنامه های قبلی به احتیاط نزدیک تر است.

در وضعیت عدم اطمینان، سیاستگذاران سیاست های گذشته را ادامه می دهند؛ هرچند کارآمدی این سیاست ها به اثبات نرسیده باشد.

سوم این که، سرمایه گذاری های و رویه های حاکم مانع از انجام تغییرات رادیکال در برنامه ها یا سیاست های موجود می شود.

سرمایه گذاری ها، بودجه، تجهیزات، آموزش و پرورش و … را شامل می شود و رویه ها با شرایط روحی، رفتارهای اداری، ساختار سازمانی و … مرتبط می شوند.

بنابراین، تمام گزینه ها قابل بررسی نیستند، بلکه آن هایی را می توان برگزید که کمترین اغتشاش را در محیط فیزیکی، اقتصادی، سازمانی و اداری را سبب می شوند.

چهارم این که، اینکرمانتالیسم در بُعد سیاسی نیز فایده مند است.

برای سیاستگذار حصول توافق در زمینه سیاستی که موضوع آن افزایش یا کاهش و یا اصلاح پروژه های موجود است، چندان دشوار نمی نماید.

تعارضات وقتی تشدید می شوند که تصمیم گیران اصلاحات بزرگ سیاسی را که سبب برد و باخت های بزرگ می شود را در سر می پرورانند.

از آن جا که تنش سیاسی حاصل از انتخاب برنامه ها یا سیاست های جدید در آغاز هر سال می تواند سخت و شدید باشد، دستاوردهای سیاسی گذشته در آینده مورد بهره داری قرار می گیرند؛ مگر این که تغییر سیاسی بنیادینی در جامعه صورت پذیرد.

بنابراین، اینکرمانتالیسم را می توان ایفاگر نقشی اساسی در فرونشاندن تعارضات، حفظ ثبات و حتی پایداری سیستم سیاسی در کلیت آن، دانست.

پنجم این که، ویژگی های شخصیتی سیاستگذاران نیز در سازگاری با روش اینکرمانتال است. سیاستگذاران به ندرت به دنبال دسترسی به کمال مطلوب؛ برعکس، آن ها برآوردن مناسب و رضایت برانگیز برخی خواسته ها را در مرکز توجهات خود قرار می دهند.

در عرصه سیاستگذاری، کنشگر عمل گراست و به جای جستجوی بهترین راه حل به دنبال یافتن راه حل عملیاتی و قابل کاربرد است.

در این تلاش، ابتدا راه حل های نزدیک به رویه های معمول مورد بررسی قرار می گیرند و تنها در صورتی که این گزینه ها سبب رضایتمندی نشوند، سیاست های جدید با رادیکال با اقبال مواجه می شوند.

تجربه سیاستگذاری نشان می دهد که اصلاح برنامه های موجود رضایتمندی مورد نیاز را ایجاد می کنند و در نتیجه طرح ها و پیشنهادات رادیکال به فراموشی سپرده می شوند.

آخر این که، در جامعه مبتنی بر کثرات گرایی و تنوع پذیری برای حکومت گران تدوین طرح های سیاسی کلی و عمومی برای دسترسی به اهداف اجتماعی خاص امکان پذیر نیست.

حاصل اجماع گذشته را تنها در صورت اطمینان از حصول اجماعی جدید می توان کنار گذاشت.

بررسی سیاستگذاری های دولتی به گونه ای انکارناپذیر نشان می دهد که بسیاری از سیاست های واقع گرای عرصه عمومی بر مبنای تفکر تغییرات تدریجی شکل گرفته اند.

تصمیم گیر همواره در موقعیت تصمیم است و آنچه را که وی می خواهد یا بهتر بگوییم می تواند بداند جزئیاتی است که سیاست جدید را از سیاست قدیم و سیاستگذاری متمایز می کند.

به عبارت دیگر، تنها سیاست هایی که پیامدها و نتایج قدیم را متمایز می کند.

یعنی تنها سیاست هایی که پیامدها و نتایج شناخته شده و قابل انتظار آن براساس اصلاح آرام و نه رادیکال از وضع موجود متفاوتند، مورد توجه برای سیاستگذاری قرار می گیرند.

1. Morton Halperin ، Bureacratic politices and foreign policy,Washington D.C, The Brooking Institution, 1974,p.171.

2. Thomas R. Dye, understanding public policy ,Englewood Chiffs، Prentice Hall ,1972.

3. David Braybrooke, Charles E. Lindblom, A Starategy of Decision, New York, Free press, 1963 ,p. 85.