یکی از پدیده هایی که ارتباطات خانوادگی و یا دوستانه را دچار بحران می كند، زمینه‌های روانی اختلافات است، در واقع بسترهای مختلفی برای مشکلات ارتباطی وجود دارد، اما یكی از ناهنجاری ها كه فرد به شدت از آن رنج می برد و پیامد ناکامی و تعارضات شدید درونی است، حسادت می باشد.
این رفتار مذموم وقتی از حد متعارف خارج می شود، حس انتقام را بر می انگیزاند و به عنوان عامل زمینه ای، به اکثر کجرویها و مشکلات خانوادگی دامن می زند.
ریشه حسادت در افراد از آنجا ناشی می شود که شخص بین انتظارات از خودش و واقعیت زندگی، شكاف عمیقی می بیند
به عبارتی، فرد حسود خودش را کمتر از آن چیزی که باید باشد می پندارد و داشته های دیگران برایش ارزش بالاتری دارد.
افراد از مقایسه و مورد قضاوت قرار گرفتن می ترسند چرا که تصور می کنند پس از این داوری، شایسته و پسندیده به نظر نرسند.
معمولاً اشخاص حسود با سوالی مواجه هستند که دائم آن را با خود تکرار می‌کنند؛
«من چه چیزی از او کمتر دارم؟»
بر این مبنا افراد حسود دائماً اسیر احساس بی‌کفایتی و ترس از عواقب برچسب زننده ی آن می‌شوند.
حسادت در جامعه معانی خاصی را به ذهن متبادر می کند.
به عبارتی، هر چیزی که از منظر همه ارزش تلقی شود و یا ستایش برانگیز جلوه گر شود و عده کمی از آن بهره مند گردند، زمینه حسادت را در افراد فراهم می کند.
در واقع، حسادت بخاطر داشتن پایگاه اجتماعی بالا، زیبایی، اتومبیل گرانقیمت و تحصیلات عالیه نیست، بلکه بخاطر این است که آن شخص به علت داشتن همه یا برخی از این مزایا، مورد احترام واقع می شود.
علیرغم اینكه این انگیزه در حد متعارف می تواند مثبت تلقی شده و باعث افزایش انگیزه برای موفقیت گردد که رقابت های فردی و اجتماعی سالم منشاء آن است، ولی در شکل افراطی و بیمارگونه، باعث احساس جاه طلبی و رفتارهای خشونت آمیز شده که با قصد ضربه زدن به فرد مورد حسادت شان متبلور می شود.
یعنی شخص تمام تلاشش را صرف می کند که طرف مقابل از داشته هایش لذت نبرد.
عموماً افراد حسود چهره واقعی خود را نشان نمی دهند و به شكل ماهرانه ای تظاهر به تحسین دیگری می کنند، ولی از درون بسیار رنج می کشند، به طوری كه از شكست رقیب خوشحال شده و در غیاب شخص، از او بدگویی كرده و به اشكال مختلف، شایستگی اش را نادیده و یا بی اهمیت جلوه می دهند.
لذا، اگر احساس افراد حسود از قالب متعارف خود خارج شود و به تنفر و انتقام جویی تبدیل شود، هر آنچه که باعث شود که در نزد دیگران بی ارزش تلقی شود را تخطئه و یا درصدد نابودی اش برمی آیند.
از منظر جامعه شناختی افزایش حسادت در بین شهروندان نتیجه حاکم شدن ذهنیت مادی در جامعه و رنگ باختن نگرش های اخلاقی در مناسبات اجتماعی است.
لذا، رقابت های ستیزه جویانه و گاهاً غیراخلاقی برای بدست آوردن پول و یا پایگاه های ستایش برانگیز باعث می شود که احساس طرد شدگی و دیده نشدن در افراد وامانده از رقابت ها در ذهن بوجود بیاید که در اشكال حسادت و انتقام جویی از فرد و یا جامعه، ظهور و بروز پیدا می کند.
در واقع، احساس حسادت موروثی نیست و به مرور زمان و در اثر شکستی که شخص در زندگی تجربه می کند در ذهن شکل می گیرد و به علت نوع نگرش غلط و شناخت ناصحیح، احساس حسادت در ذهن او تکوین و در قالب نفرت پراكنی و طرد شایستگی های دیگری خود را نشان می دهد.
گفتنی است که ریشه های حسادت در ارتباطات اجتماعی شکل می گیرد و در قالب قضاوت های بیمارگونه انعكاس پیدا می کند.
از منظر جامعه شناختی عواملی همچون:
نابرابری های اجتماعی
بیکاری
مصرف گرایی افراطی
و بطوركلی تبدیل شدن جامعه به دو قطب دارا و ندار
زمینه های بحران های اخلاقی را در افراد آسیب پذیر جامعه فراهم كرده است
به طوری كه افرد برای پر كردن خلاء های روانی كه سرخوردگی و ناكامی های پی در پی را برای شان به ارمغان آورده
از طریق مكانیسم روانی به نام حسادت
دست به واكنش های غیراخلاقی در خانواده
و یا رفتارهای وندالیستی و خرابكارانه در جامعه می زنند.
