بررسی آسیب ها و علل روزه خواری در جامعه

بررسی آسیب ها و علل روزه خواری در جامعه مربوط به ماه رمضان است.

ماه رمضان برای آحاد مسلمان از ابعاد مهم فردی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی… برخوردار هست بطوری که تمام امور و شقوق زندگی آنان را در بر می گیرد.

از نظر پزشکی همه ساله ابعاد جدیدی از فواید روزه داری توسط دانشمندان کشف می گردد.

فرصت انسان سازی

همدلی

همگامی

و همیاری در میان مسلمانان مجال  بیشتری می یابد.

عدالت اجتماعی

رعایت حقوق شهروندی

رعایت حریم ها

مساوات طلبی

و کاهش جرایم از نمودهای پیامدی ماه رمضان محسوب می گردد.

به لحاظ فرهنگی در طول اعصار گذشته در پهنه جغرافیایی جهان اسلام و ایران بسیاری از آداب و سنن، اشعار، داستان ها، کتب حول محور فرهنگ رمضان شکل گرفته که میراث سترگی از سرمایه های انسانی، اجتماعی و فرهنگی را برای مسلمان  به ارمغان آورده است که روزه خواری را برنمی تابد.

 ریاضت ها، فضیلت های بی کران این ماه سبب شده این مهم، سند پویا و راستین حقانیت و رافت دین اسلام و همچنین سند انسان سازی و جامعه سازی ماه رمضان در نزد سایر ادیان و اعتقادات به شمار آید.

حتی روسای کشورهای غربی نیز برای برای هیئت‌های دیپلماتیک کشورهای اسلامی ضیافت افطار برگزار می کنند و یا فوتبالیست معروف پرتغالی به مناسبت ماه مبارک رمضان مبلغ ۱,۵ میلیون یورو کمک هزینه افطاری برای کودکان  فلسطینی در نظر می گیرد. و بسیاری از ورزشکاران مسلمان در تیم های مطرح اروپایی و آمریکایی با دهان روزه به میدان ورزشی می روند.

با این وجود شاهد این ماجرا هستیم که همه ساله یکی از با ارزش ترین شعایر دینی ما رفته رفته کمرنگ تر شده و روزه خواری در انظار عمومی به یک پدیده رایج تبدیل شده که نسبت چندانی به آموزهای دینی، فرهنگی و عرفی ما ندارد.

دینداری دارای دو بُعد مهم فردی و اجتماعی است.

در اعتقادات فردی رابطه قلبی مومن با پروردگارش برقرار می شود و هر کس مسئول اعمال خویش است، با این وجود هیچگاه دین در ساحات فردیش محدود نبوده و از آن جمله در مورد روزه خواری، بلکه هدف غایی دین علاوه بر تعالی و سعادت فردی، بر جنبه پرورش و انسجام اجتماعی نیز تاکید وافری نموده است.

تاکید اسلام بر برپایی نماز جماعت و جمعه، امر به معروف و نهی از منکر، حفظ وطن، انفاق و انفال … همه بر جامعه پروری و عمومی بودن نقش دین دلالت دارد.

از اینرو، روزه داری در جوامع اسلامی به یک هنجار مذهبی، فرهنگی و قانونی بدل شده است و روزه خواری در فضای عمومی امری مزموم، نابهنجار و جرم محسوب می گردد.

اگر از جنبه اجتماعی – فرهنگی به این مقوله نیک نگریسته شود، بی تفاوتی  و سبک شمردن این ماه در واقع، غفلت از یک فرهنگ و ارزش های گران سنگ و اصیل ماه رمضان و در واقع، افول سرمایه اجتماعی و انسانی است که دین اسلام به مسلمان ارزانی داشته است

و تبعات آن کاهش اعتماد اجتماعی، همدردی و همیاری، مودت و همنوع دوستی، افزایش جرم و بی تفاوتی اجتماعی و از دست دادن میراثی است که سال هاست که سینه به سینه و نسل به نسل به ما رسیده  است.

و اما چرا در جامعه ما در سال های اخیر هنجارشکنی و حرمت شکنی ماه مبارک رمضان به سهولت انجام می گیرد؟

بنظر می آید مهم ترین علل آن:

 – سلطه مدرنیته بر اکثر شقوق زندگی از جمله مذهب، فرهنگ، روابط اجتماعی، سبک زندگی، اندیشه ها و سنت هاست و سبب شده روز به روز اشخاص، فردگراتر، تفسیرگر و روایتگر زندگی و اعتقادات خویش باشند.

در فضای فکری و جامعه کنونی افکار روشفکری و شبه روشفکری سکولار به سرعت رشد نموده به صورتی که افراد از پوسته سنتی خارج شده و خود را مقید به دین و ریاضیت های دینی ندانند، در واقع سبب عرفی شدن دین و اعتقادات مذهبی نزد این افراد شود.

–  تجربه جامعه پذیری اولیه و ناقص مذهبی نیز دلیلی دیگری می تواند باشد که افراد سُست ایمان در تجربه جامعه پذیری ثانویه دچار نوعی برداشت، تفسیر، بی تقیدی و بی مبالاتی دینی شوند.

– در حکومت اسلامی و نظام دینی ما که بر اساس قوانین اسلامی استوار است، عده ای آن را دین حکومتی و سیاسی قلمداد می کنند، به این دلیل به ستیز و بی مبالاتی با شعایر مذهبی عمومی می پردازنند.

– خشونت ها، افراطی گری های گروه های مذهبی، نسبت های ناروای است که به کل دین و اعتقادات مذهبی آسیب زده می شود، از این رو باعث گریز افراد از اعتقادات مذهبی اسلامی می شود.

–  دین اسلام بر اساس اصل راه ها و اهداف استوار است. یعنی برای رسیدن به هدف سعادت فردی و اخروی و  باید یکسری راه ها را قبول داشت و بدان عمل نمود. روزه داری از واجبات دینی یکی از راه ها و الزمات دین خداست. برای بسیاری از کسانی که به قبح شکنی این ماه می پردازند، اصل هدف ماه رمضان را می پذیرند، ولی راه ها و مشقات آن را قبول ندارد یا سبک می شمارند.

– همچنین توقعات فزاینده از جامعه دینی و اسلامی در گسترش عدالت اقتصادی – اجتماعی میان اقشار جامعه سبب می شود، عدم تحقق این امر باعث دین گریزی اشخاصی شود.

– گسترش شبکه های اجتماعی و ماهوره ای در اشاعه تجمل گرایی، بی مبالات دینی، جهانی شدن، شهوت رانی، بی تفاوتی های مذهبی در خانواده ها از جمله مواردی است که به عنوان علل سبک شماری ماه رمضان و روزه خواری می توان برشمرد.