رفتارهای جمعی؛ هراس اجتماعی و تهور اجتماعی عامل گسترش بیماری کرونا
هراس اجتماعی به عنوان یکی از گونه های رفتار جمعی است که بیرون از قاعده اجتماعی قلمداد می شود و به عنوان مسئله اجتماعی در جامعه به شمار می رود.
هراس اجتماعی به دلیل ناشناخته بودن فضاهای نو در جامعه مانند سیل، زلزله، بحران های اقتصادی، تحریم، کسادی و …. موجب ترس، اضطراب و آشفتگی انسان ها از رو در روئی با شرایط دگرگون یافته، می شود.
رفتارهایی که ما در دو سال گذشته برای تحریم های اقتصادی امریکا در کشور شاهد بودیم.
خرید دور از قاعده دلار، طلا و … احتکار مواد غذایی و همچنین تل انبار کردن مواد غذایی به دست فردهای عادی جامعه و گرفتاری های پدید آمده از آن که بیش از خود تحریم، هراس اجتماعی و رفتارهای جمعی اینچنینی، جامعه را به التهاب و مسئله های اجتماعی نوپیدا رهبری می کردند.
از زمانی که بیماری کووید 19 یا کرونا در جامعه گسترش پیدا کرده، بسیاری از مردم برخلاف دستورالعمل های ارشادی وزارت بهداشت و درمان و ستاد مبارزه با کرونا، رفتارهای جمعی به دور از رفتارهای اجتماعی داشته اند.
مانند مرگ و میر ناشی از خوردن الکل در بسیاری از استان ها و شهرستان های کشور، یا اقبال به استفاده از مواد مخدر و دخانیات با پیش فرض این که، چنین گروه هایی از واگیری به کرونا دور می شوند.
ترس و هراس ناشی از این بیماری بیش از خود بیماری به جامعه صدمه و آسیب وارد کرده و می کند.
اضطراب، ترس و رفتارهای پدید آمده از این فضای هیجانی، موجب رفتارهایی می شود که دور از قاعده های اجتماعی شناخته شده در حوزه بهداشت و درمان هستند.
مانند مسافرت هایی که در فصل زمستان به سوی استان های گرمسیر با این ذهنیت انجام می شد که در آن جاها کرونا نمی تواند گسترش یابد به همه گیری و گسترش کرونا در استان های شمالی و جنوبی منجر شد.
البته همان اندازه که رفتارهای جمعی ناشی از هراس اجتماعی آسیب زننده هستند و می توانند به عنوان رفتارهای ناشی از مقاومت پایین، به دست پاچگی و پایین آمدن روحیه مقاومت و مبارزه کمک کنند.
در سوی دیگر پیوستار رفتارهای متهورانه و بی باکانه ای قرار دارد که بسیاری از شهروندان انجام می دهند و خود را مقاوم دانسته و چنین می اندیشند که این بیماری در آن ها اثری ندارد و نیازی به رفتارهای بهداشتی و پیشگیرانه مانند استفاده از ماسک، دستکش و ضدعفونی ندارند.
چنین رفتارهایی نیز رفتار جمعی و آسیبی به شمار می آیند و به اندازه هراس اجتماعی می تواند جامعه را در تیررس گسترش بیماری و پیامدهای ناشی از آن قرار دهد.
اگر رفتارهای اجتماعی مجاز مانند دستورالعمل های بهداشتی، فاصله اجتماعی، دستکشس، ماسک و ضدعفونی کردن را رفتارهای اجتماعی به هنجار به شمار بیاوریم هر دو سوی این رفتاراجتماعی، کم کاری یا پرکاری برای رویارویی با بیماری کووید19 رفتار جمعی به شمار می آیند.
همان اندازه که هراس اجتماعی، اضطراب و ترس از بیماری و پیامدهای آن مقاومت فرد را کم اثر کرده و زیان بار است.
در سوی دیگر پیوستار رفتارهای متهورانه و بی باکانه در رویارویی با بیماری و دوری از دستورالعمل های بهداشتی نیز خطرناک بوده و رفتارجمعی به شمار می آید.
در سال های گذشته در سیل و زلزله های پرشماری که در کشور رخ داده، صدمه های ناشی از رفتارجمعی، هراس اجتماعی و تهور اجتماعی بیش از خود این رویدادها، آسیب زننده بوده است.
همان اندازه که رفتارهای ناشی از ترس در رویداد آتش سوزی، به پایین آمدن توان و رفتارهای درست و به موقع آسیب می زند.
جمع شدن مردم در پیرامون محل رویداد یا با گوشی همراه، عکس از خود و رویداد گرفتن، موجب خطر و از دست دادن جان فرد متهور شده است.