علمی توصیفی

موسیقی از منابع فرهنگی

بسیاری از رویدادها ریشه در فعالیت های اجتماعی و فرهنگی اقوام دارند که اساساً برای ساکنان طراحی شده اند؛ اما در حال حاضر به عنوان یک منبع اصلی یا پشتیبان در حوزه فرهنگی و اجتماعی، ایفای نقش می نمایند.

این منابع شامل کارناوال ها، جشن های قومی و مذهبی، موسیقی، رقابت های ورزشی و انواع هنرهاست (صالحی، حسن پور، 1391: 100).

منابع فرهنگی مجموعه ای وسیع از ویژگی ها مانند سبک زندگی، نگرش ها و ویژگی های فرهنگی حال و گذشته مقصد را دربرمی گیرد.

این منابع شامل عناصر تاریخی (ساختمان های قدیمی، ویرانه ها، برج ها و باروها و …)، عناصر و میراث تاریخی و هنری (موزه ها، سایت های باستانی) و عناصر انسان ساخت و یادمان های شهری است.

منابع فرهنگی به عنوان بازتابی از ویژگی های جامعه کنونی، نشان دهنده این است که مردم مناطق و اقوام مختلف در گذشته چگونه زندگی، کار و بازی می کرده اند.

این منابع شامل مذهب، عناصر ملی، سبک زندگی بومیان، زندگی، جامعه و سایر ابعاد زندگی آن هاست.

از جمله این منابع می توان به رویدادها، مراسم، جشنواره ها و … اشاره نمود.  

موسیقی عنصری اساسی از نظام فرهنگی به شمار می رود.

با شکل گیری پژوهش های مردم شناسی بر فرهنگ اقوام و ملت ها در اواخر قرن نوزدهم، که رفته رفته جنبه های سیستماتیک و دقیق تری به خود می گرفت، پدیده موسیقی هم به عنوان یکی از مظاهر فرهنگی مورد توجه مردم شناسان قرار گرفت.

موسیقی یکی از قدیمی ترین هنرهای بشری است که در فرهنگ های اولیه بشری شکل گرفته و در بستر زمان رشد و نمو نموده و به تدریج با پیشرفت تمدن به تحول رسیده است.

هنر موسیقی که ساده ترین و در عین حال آسان ترین راه انتقال احساسات و عواطف انسانی است، بیش از سایر هنرها توانسته است قلب و روح انسان ها را محصور وجود سحرآمیز خود سازد و در کنار دیگر مظاهر فرهنگی تمدن های کهن، به جایگاه و مقام شایسته ای دست یابد (رضائی نیا، 1382: 107).

هاوکینز معتقد است که موسیقی به انسان، احساس هویت و توجه به ملی گرایی می بخشد و مهم ترین نماد این هویت خواهی را می توان در موسیقی مشاهده نمود.

رابطه موسیقی و احساس هویت، بسیار پیچیده است و اوضاع فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بر آن موثر واقع می گردد؛ مثلاً در نروژ، موسیقی نقش مهمی در پدید آوردن احساس اروپایی گرایی داشته است.  

موسیقی عامه در دهه های اخیر، فضایی مناسب را به وجود آورده تا احساسات و ویژگی های ملی-گرایانه، در چهارچوب مکانی و جغرافیای سیاسی- فرهنگی نقد و بازبینی قرار گیرد و به جای فرهنگ بومی- محلی، در فضای جهانی مورد توجه قرار گیرد.  

رایان بیدل و نسا نایتز (2007) در کتاب «موسیقی، هویت ملی و سیاست مکانی بین جهان و منطقه»، به بررسی رابطه بین فرهنگ، هویت و موسیقی پرداختند.

آنان گوناگونی و فزونی موسیقی را از دیدگاه چندگانگی فرهنگی و هویتی ملاحظه نموده و بر این نکته تاکید کرده اند که چگونه موسیقی، بر هویت ملی و در کنار آن، انواع دیگری از هویت ها را پدید می آورد (مقصودی، حیدری، 1389).

ساختار و کارکردهای هویت های ملی به طور اجتناب ناپذیری در زمینه ها و بسترهای تاریخی، جهانی و منطقه ای ملاحظه می شوند و این موضوع سبب شده که رابطه بین هویت ملی و موسیقی در گذر زمان، در سیلان باشد.

رابطه هویت ملی و موسیقی، از طریق فرآیندهای انتقالی اعتبار و اصالت حفظ شده است.

موسیقی به دو شیوه واقعی و نمادین، سبب ساختن و دوباره سازی هویت ها (به عنوان یکی از منابع فرهنگی) می گردد.

دولت- ملت ها این شاخه از هنر را به عنوان یک نماد فرهنگی و یا محصول ملی ارتقا می دهند و بازارهای جهانی، در صورت اعتبار این موسیقی ها، آن ها را جذب می کنند.  

مک اینتاش و گلدنر (1990) در تحقیقی که در زمینه عوامل محرک توریست ها در جهت اقدام به سفر انجام دادند به این نتیجه رسیدند که انگیزه های مسافران می تواند در چهار دسته تقسیم بندی شود:

 1. محرک های فیزیکی:

این انگیزه ها به راحتی ذهن و بدن، ورزش، تفریح و اهداف مختص به سلامتی مرتبط هستند.

این گروه از انگیزه ها به نظر با آن دسته از فعالیت ها که تنش را تقلیل می دهند، در ارتباط هستند.

2. محرک های فرهنگی:

این محرک ها از طریق تمایل به دیدن و شناختن دیگر فرهنگ ها، آموختن دانش درباره اتباع یک کشور، سبک زندگی آن ها، موسیقی، هنر، فولکور و رقص شناسایی می شود.

3. محرک های بین فردی:

این محرک ها شامل تمایل به ملاقات مردم جدید، ملاقات با دوستان یا اقوام و جستجوی تجارب جدید و متفاوت می باشد.

مسافرت به معنی فرار از روابط روزمره و یکنواخت با دوستان و همسایگان و محیط خانه و یا حتی به دلایل معنوی و روحی صورت می پذیرد.

4. محرک های موقعیت و پرستیژ:

این محرک ها شامل تمایل برای ادامه سرگرمی ها و آموزش بوده، در مواردی شامل تمایل به شناخت و جلب توجه دیگران می شود (جاروندی و فرقانی، 1388 :139).

به درستی، موسیقی از منابع فرهنگی و جز مصارف فرهنگی است که دارای قدرت انگیزشی لازم در جلب گردشگر می باشد.

و مهم تر آن که موسیقی قادر به اتصال فرهنگ، هویت و صنعت در عرصه ملی و جهانی است.

معصومه اشتیاقی

پژوهشگر اجتماعی و دانشجوی دکترای بررسی مسائل اجتماعی ایران

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا