علمی توصیفی

توسعه از نگاه آمارتیا کومار سن

از نگاه آمارتیا کومار سن توسعه را می توان همچون فرایند گسترش آزادی واقعی دید که مردم از آن سود می جویند.

تاکید بر آزادی های انسانی با دیدگاه های محدودی از توسعه، که توسعه را برابر با رشد تولید ناخالص ملی، یا افزایش درآمد افراد یا صنعتی کردن، یا پیشرفت فن آورانه (تکنولوژیک) یا نوسازی اجتماعی می دانند، تباین دارد.

البته رشد تولید ناخالص ملی (GNP) یا رشد درآمدهای فردی ابزارهای مهمی برای توسعه آزادی های فردی است.

اما، آزادی به عوامل دیگری از جمله تمهیدات امور اقتصادی و اجتماعی (برای مثال امکانات آموزش و بهداشت همگانی) یا حقوق سیاسی و مدنی (مانند آزادی مشارکت در بحث آزاد به طور عام و نقد موشکافانه) نیز بستگی دارد.

از سوی دیگر صنعتی شدن، پیشرفت فن آورانه (تکنولوژیک) و یا نوسازی اجتماعی به طور وسیعی می تواند به افزایش آزادی انسانی کمک کند، ولی آزادی فی النفسه به عوامل دیگری نیز بستگی دارد.

اگر آزادی هدف و مقصود نهایی توسعه باشد در این صورت تمرکز بر دستیابی به این هدف کلی قابل دفاع تر از تمرکز روی تعدادی وسایل و یا فهرستی خاص از ابزارهای لازم برای تحقق توسعه خواهد بود.

توسعه آن هنگام محقق می شود که عوامل اساسی ضد آزادی از بین برود: عواملی چون

فقر و ظلم،

فرصت های کم اقتصادی،

محرومیت نظام مند اجتماعی،

بی توجهی به تامین امکانات عمومی،

و عدم تسامح و یا دخالت بیش از حد دولت های سرکوب گر.

نبود آزادی های اساسی با فقر اقتصادی رابطه مستقیم دارد.

با وجود فقر اقتصادی افراد نمی توانند در رفع گرسنگی، تامین تغذیه کافی، معالجه و درمان بیماری های قابل علاج، تامین پوشاک مناسب، پناه گاهی برای زندگی و تامین آب سالم و امکانات بهداشتی آزادی عمل داشته باشند.

در موارد دیگر نبود آزادی ارتباط تنگاتنگ با کمبود امکانات و برنامه های عموم و تامین اجتماعی، نظیر برنامه های واگیردار Epidimiological  یا برنامه های منظم امکانات بهداشتی و آموزشی و یا انستیتوها و سازمان های مفید و کارای مورد نیاز برای حفظ نظم و ثبات و صلح منطقه ای، دارد.

موارد دیگری نیز وجود دارد که نقض آزادی به طور مستقیم ناشی از نفی آزادی های مدنی و سیاسی از سوی رژیم های اقتدارگرا و یا ایجاد محدودیت برای مشارکت آزاد مردم در فعالیت های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است.

کارآمدی و تعاملات درونی

آزادی به دو دلیل زیر نقش اساسی در فرایند توسعه دارد:

دلیل سنجش: ارزیابی از پیشرفت باید مقدمتاً بر این استوار باشد که آیا آزادی مردم بهبود یافته است.

دلیل کارآمدی: دستیابی به توسعه کاملاً به آزادی فعالانه مردم وابسته است.

منبع: کتاب توسعه به مثابه آزادی آمارتیا سن

 آمارتیا کومار سن (Amartya Kumar Sen) اقتصاد دان، فلسفه دان و برنده جایزه نوبل اقتصاد سال 1998؛ در سال 1933 در هند به دنیا آمد.

در سال 1953 از دانشگاه کلکته مدرک کارشناسی اقتصاد گرفت.

سپس در سال های1955 و 1959 مدارج کارشناسی ارشد و دکترای را در دانشگاه کمبریج لندن طی نمود.

دکتر مینا شیروانی ناغانی

دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا